ΠΑΝΤΟΚΡΑΤΟΡΑΣ ΜΟΝΑΣΤΗΡΑΚΙΟΥ

Λιγο εξω απο το χωριο Μοναστηρακι βρισκεται παλαιο μοναστηριακο συγκροτημα αφιερωμενο στη Μεταμορφωση του Σωτηρα, το οποιο ειναι γνωστο και ως Παντοκρατορας.Το καθολικο ,χτισμενο σε μικρο υψωμα ,εξακολουθει να παραμενει ορθιο παρα τις μεγαλες επισκευες και μετατροπες που εγιναν.Δεν ειναι ευκολο να καθοριστουν οι οικοδομικες φασεις του ναου.Ο τροπος κατασκευης του ναου μας δημιουργει περισσοτερα προβληματα και ερωτηματικα αντι να διαφωτιζουν τα πραγματα ,θα πρεπει ομως να σημειωσουμε οτι, πιθανοτατα το συγκροτημα χτιστηκε σε χωρο , οπου υπηρχε παλαιοτερα ναος.Απο αυτον ισως προερχονται τμηματα κιονων και γλυπτων που βρεθηκαν στις ανασκαφες του 1971 και 1980.Δεν αποκλειεται η ευθυντηρια,πανω στην οποια πατουν οι τοιχοι της ανατολικης πλευρας και η παραγωγη αψιδα να ανηκε στον πρωτο αυτο ναο.Νομιζω πως δεν θα ειμαστε μακρια απο την αληθεια, αν διακρινουμε δυο κυριες αρχιτεκτονικες φασεις:α)εποχης Δεσποτατου,β)Τουρκοκρατιας.


ΕΠΟΧΗ ΔΕΣΠΟΤΑΤΟΥ

Στην πρώτη έκδοση είχε διατυπωθεί η άποψη ότι ο ναός χτίστηκε «ως τρίκλιτη βασιλική»αν και δεν αποκλειόταν η υπόθεση «το μνημείο να ανήκε στην κατηγορία των εγγεγραμμένων σταυροειδών με τρούλλο».Με τις ανασκαφές όμως του 1971 και 1980 το μνημείο εντάχθηκε στην κατηγορία των δικιόνιων εγγεγραμμένων σταυροειδών με τρούλλο.Στην εποχή αθτή του μεγάλου οικοδομικού οργασμού ο ναός χτίζεται εκ βάθρων.Ανατολικά προβάλλουν τρεις αψίδες.Και οι τρεις είναι τρίπλευρες.Η κεντρική είναι η μεγαλύτερη .Οι άλλες πλευρές είναι ξαναχτισμένες στην περίοδο της Τουρκοκρατίας και δεν αμφανίζουν ίχνη των ανοιγμάτων.Είναι χαρακτηριστικό ότι στο σημείο της κεντρικής αψίδας,βοπεία διατηρουνταν τρίπλευρες κόγχες η βόρεία διασώζει το μονόλοβο τοξωτό άνοιγμα με διπλή πλίνθινη ταινία,που φθάνει ως κάτω στη ποδιά.


Εποχή Τουρκοκρατιας

Μετά την αλωση το ερειπωμενο μνημειο επισκευαστηκε και αλλαξε εντελως μορφη.Η αδιαφορια των ανώνυμων ζωγράφων και μοναχών της εποχής της τουρκοκρατίας για την παραδοσιακή γραμμή της εικονογραφίας του τέμλου. Δεν δίστασαν ακόμη να τοποθετήσουν την παράσταση της Μεταμόρφωσης στο χώρο της Δεσποτικής εικόνας του Χριστού υπογραμμίζοντας έτσι εικονογραφικά την αφιέρωση του μοναστηρίου. Η απεικόνιση των Τριών ιεραρχων στην τιμητική θέση , δίπλα στην Παναγίαν φανερωνει λόγιους μοναχούς που γνώριζαν για την παιδεία των μεγάλων πατέρων. 200 μέτρα νότια ,στην πλαγια μετα την μικρη χαραδρα,σωζεται η κρηνη του μοναστηριου. Στο ναο σωζεται ξυλογλυπτο καλαισθητο αναλογιο –προσκυνηταρι με συμβολικες απεικονισεις. Στο χωριο Μοναστηρακι,στην εκκλησια του αγιου Ιωαννου του Θεολογου,διασωζονται δεκαδες εκκλησιαστικων και πατερικων εκδοσεων Βενετιας των ετων 1682-1818.